September 27, 2004
Silent Wings III
In het weekeinde van 17-18-19 september is op uitnodiging de organisatie 'Maand 9' (Berlicum) en in samenwerking met iD-4 (Den Haag) een ontwerp gerealiseerd op een veld van 40 bij 40 meter. Dit ontwerp is gemaakt door Louise van de Laak (grafisch ontwerpen 2e jaar).
De vraag die door de organisatie gesteld werd was een ontwerp te maken binnen de gegeven oppervlakte met de voorwaarde dat het vanuit de lucht zichtbaar zou moeten zijn. De manier van uitvoering was vastgesteld, het ontwerp wordt uitgegraven en in de lente ingezaaid worden met mais; het ontwerp zou dus langzaam 'groeien'.
Met deze opdracht gingen de twee tweedejaars groepen grafisch ontwerpen onder begeleiding van Renate Boere en Roger Teeuwen aan de slag. Alle mogelijke invalshoeken passerden de revu, van kistkalveren tot terrorisme. Uiteindelijk werden er acht ontwerpen uitgekozen en deze werden op vrijdagavond 17 september in Berlicum aan de jury voorgelegd. Deze ontwerpen moesten de strijd aangaan met inzendingen van ontwerpers en kunstenaars. Uiteindelijk werd het ontwerp van Louise gekozen omdat de aspecten actualiteit en het nadenken over toekomst en verleden erg aanspraken en het ontwerp op een poetische manier tot de verbeelding sprak.
Op zaterdag werd het ontwerp uitgegraven, dit begon met overleg. Daarna verdeling van de groep in gravers, vliegtuigmalmakers en patroonuitzetters. En in een harmonieuze en geconcentreerde werkdag was het beeld (7 vliegtuigschaduwen) gerealiseerd. Om half vijf stond een achteraf zeer relevante uitstap naar Den Dungen gepland waar op dat moment de 60ste herdenking van operatie 'Market Garden', waar Silent Wings een onderdeel van was, bezig was. De engelse veteranen waren voor de laatste officiële herdenking, belangrijk aspect voor Louise in de totstandkoming van het ontwerp, in Nederland. Na overleg met de organisatie werd afgesproken dat de twee bussen met veteranen en hun echtgenotes op weg naar Arnhem, waar een officieel diner gepland stond, even langs het uitgegraven ontwerp zouden rijden. In ieder bus zou een student uitleg geven over het project. Vanaf dat moment kwamen veel elementen samen. Zo bleek dat de kalk die gebruikt was om de vliegtuigen uit te tekenen op het veld in de oorlog was gebruikt om identificatienummers op de vliegtuigen te schilderen. Ook bleek dat het idee wat er was van de organisatie om het ontwerp zaterdagavond officieus te openen door het on brand te steken wel heel dicht bij de werkelijkheid te liggen toen bleek dat na de landing in 1944 de vliegtuigen door de engelse soldaten verbrand waren zodat ze niet in handen vielen van de duitse soldaten. Op het moment dat de bus stopte bij het ontwerp en de veteranen het ontwerp zagen ging er een moment van herkenning, verbazing en applaus door de bus. Ze zagen wat ze voor de laatste keer 60 jaar geleden hadden gezien!
Nadat de veteranen uitgebreid hun bewondering hadden uitgesproken vervolgden ze hun weg. Het ontwerp wer klaargemaakt voor verbranding, de vleigtuigen werden met hooi gevuld en bespoten met petroleum. Een ladder werd overeind gezet en de camera's werden klaargemaakt. Tijdens de verbranding, die maar een paar minuten duurde, leek het alsof iedereen werd teruggeplaatst in de situatie van 60 jaar geleden. De rook, het vuur, mensen die kriskras erdoorheen liepen om niets te missen van de ervaring, dit alles zorgde voor een onwerkelijke situatie.
De volgende dag bleek dat het vuur had gezorgd dat de vliegtuigen in nog groter contrast stonden met het weiland, alsof ze letterlijk in helder licht overvlogen en zo voor duidelijke schaduwen zorgen.
s'Middags zou het beeld officieel geopend worden en er moest nog veel gebeuren, er werd een 14,5 meter hoge toren van bamboe en postelastieken gebouwd. De ontwerpen werden in het 'brugwachtershuisje' tentoongesteld, het veld werd opgeruimd, er werd afgewassen en de vliegtuigen werden bijgewerkt en ontdaan van niet verbrand hooi.
De opening om half drie zorgde voor een mooie afsluiting van een weekeind waarin hard was gewerkt maar vooral de kwaliteit van de ontwerpen en de bijzondere samenwerking nog lang zal doorklinken!
foto Victor Rinia
artikel Brabants Dagblad
