Thematische samenwerking – Plan ontwerpopdracht
1 Keuze van je ontwerp-opdracht.
Analyse en ontwikkeling van een onderwijssysteem, waarbij het ontwikkeling van de voorwaarden centraal staat. Een eenduidig curriculum is het belangrijkste uitgangspunt. Doel zou zijn dat dit handvest zorgt voor een herdefinitie en bespiegeling van het bestaande systeem. Multi-disciplinariteit en ontwerp methodieken zijn op dit moment de twee belangrijkste ingrediënten. De aanleiding voor de ontwikkeling hiervan ligt in de constatering dat er
verschillen in opvatting bestaan over wat visuele communicatie betekent. Onafhankelijke toetsing lijkt noodzakelijk, maar vanuit welk perspectief zou dit moeten worden gedaan?
De gelaagdheid van het vak grafisch ontwerpen zorgt ervoor dat een eenduidige uitspraak over de inhoudelijke status van het vak problematisch is. Een opleiding grafisch ontwerpen zou zich bewust moeten zijn van deze meerduidigheid en hier een uitspraak over dienen te doen, als tenminste gesteld wordt dat het vak geen statisch ambacht is maar een zich voortdurend ontwikkelende en zelfkritische massa. Een student die afstudeert aan een academie zou zich bewust moeten zijn van deze situatie en deels in staat moeten zijn onderdeel te zijn van deze discussie. Wanneer een opleidingsinstituut het ambacht centraal stelt gaat men uit van vandaag en niet uit van morgen. Dit zou problematische consequenties kunnen hebben omdat aan de ene kant de student een gedateerd beeld van het vak krijgt en aan de andere kant een meer volgende dan initiërende rol inneemt.
Een beschrijving van datgene wat tot nu toe vakgebied genoemd wordt is noodzakelijk voor een verder vervolg. Op dit moment spelen drie (vier, advertising) kernbegrippen een hoofdrol; identiteit, redactioneel en digitale media. Een groot aantal andere begrippen worden hierdoor uitgesloten, ik noem er een aantal; informatie ontwerpen, art direction, tentoonstellingsontwerpen, autonoom ontwerpen (etc.). Deze geven direct aan dat een volledige uitspraak over het vak een onmogelijkheid is, nu is dit ook geen voorwaarde omdat daarmee geïmpliceerd wordt dat een alomvattende uitspraak een noodzaak is voor een succesvolle opleiding. Het kiezen voor een systeem betekent een uitspraak over het vak; grafisch ontwerpen is geen eenduidige maar een gelaagde professie, probeer als ontwerper je eigen plek in te nemen/te definiëren.
Belangrijke uitgangspunten bij een opleidingssysteem waarbij bovenstaande uitgangspunten een rol spelen zijn een duidelijke structuur door de opleiding heen, 1e t/m 4e jaar sluiten op een vanzelfsprekende manier op elkaar aan. Docenten kijken dus ‘over’ de jaren heen, competenties zijn per jaar en in samenhang met elkaar helder geformuleerd. In tegenstelling tot het huidige systeem is er een curriculum beschrijving over de opleiding heen, een specifiekere per profiel, een nog specifiekere per jaar, en een nog specifiekere per vak noodzakelijk. Belangrijk is hierbij op te merken dat het hier vooral om het kader gaat waarbinnen opdrachten gegeven worden omdat actualiteit en dynamiek belangrijke ingrediënten zijn.
Denkend in systemen is het belangrijk enerzijds een destillering te maken van situaties en of onderwerpen waarmee de ‘ontwerper’ te maken krijgt en aan de andere kant een ‘academische’ factor ingebouwd wordt. De mogelijkheid tot experimenteren, zelfontdekking, ontplooïng en manifestatie, het instituut is in deze zin faceliterend.
Dit jaar is de start gemaakt met een duidelijkere koppeling tussen verschillende vakken vanuit overkoepelende thematieken in het tweede jaar Grafisch Ontwerpen (ontwikkeld door Renate Boere en Roger Teeuwen). Ik ga dit nieuwe systeem analyseren en kijken of de veranderingen het gewenste resultaat hebben en of er aanpassingen nodig zijn.
Wat wordt de titel van het onderwerp?
Thematische samenwerking; meerwaarde of vervlakking?
2 Analyse van de situatie
a. Plaats van de cursus in het curriculum, samenhang met andere cursussen?
Tweede jaar grafisch ontwerpen. De basis van dit systeem is verplaatsbaar naar andere cursussen.
b. Richtlijnen van de opleiding voor het onderwijs en het studiemateriaal?
Competentiemodel tweede jaar.
c. Randvoorwaarden aan het ontwerp?
Inzetbaarheid voor verschillende vakken, zodat juist de specialistische kennis per vak meer nadruk krijgt. Het totaal dient de student meer inzicht en vrijheid te geven én meer mogelijkheid tot ontwikkeling van de persoonlijke unieke talenten.
d. Overige belangrijke punten om rekening mee te houden.
Vrijheid per vak is een belangrijke voorwaarde, ondanks de samenwerking moet er de mogelijkheid zijn tot het geven van vakspecifieke opdrachten die los van het thema zijn.
3 Meerwaarde
a. Wat is er aan de hand met deze cursus? Welke veranderingen worden er beoogd?
Het nieuwe systeem is gebaseerd op de wens studenten een meer samenhangend programma te laten volgen waarbij één thematiek en hieruit volgend één onderzoeksgedeelte de basis legt voor verschillende uitvoeringen/
projecten/vakken. Dit als idee de student niet voor ieder verschillend vak een individueel onderzoek traject te laten doorlopen wat tot nu toe het geval is en dus de werklast in dit onderdeel van het ontwerp-traject te verminderen. En tegelijkertijd het ‘gesprek’ buiten de lessen om te stimuleren door een onderwerp meer tegenwoordig te laten zijn.
De onderwijsvisie die nagestreefd wordt is het idee dat er vanuit overlapping en concentratie er voor de student meer ruimte is voor ontplooïng.
In het verleden merkten we dat de studenten voor ieder afzonderlijk vak volledige (ontwerp-) processen doorlopen moesten worden. We hadden het idee dat er vooral in de eerste fase (onderzoek, concept - deels) winst geboekt kon worden. Door te gaan werken vanuit een thema doet de student slechts een maal onderzoek waarna er per vak specifieke vragen kunnen worden gesteld. Bijkomend doel is dat er sneller een ‘gesprek’ naast de lessen op gang komt.
b. Wat wil je met je ontwerp bereiken? Wanneer is het voor jou een succes?
Welke eisen stel je aan de nieuwe (of vernieuwde) cursus?
Mijn onderzoek zal bestaan uit enerzijds een beschrijving van het begin van deze nieuwe cursusopzet (de eerste 8 weken, en dus het eerste thema, zijn bijna afgerond). En kijken in hoeverre we in onze opzet geslaagd zijn. Ik zal hierbij de samenwerking van de drie vakken (grafisch ontwerpen, typografie en ontwerpen digitale media) onderzoeken, of deze gewerkt heeft en kijken waar punten zijn voor verbetering. Verder zal ik een nieuw thema gaan ontwikkelen.
Ik kan de ontwikkeling succesvol noemen als deze doorontwikkeling ervoor zal zorgen dat er een sterkere basis en kader is voor de toekomst. Na de initiële ontwikkeling van dit thematische onderwijs zal dit de tweede stap in het proces worden, de ontwikkeling van een vaste structuur. Mijn eisenpakket aan deze cursus zijn gelijk aan de eisen die wij hadden toen wij deze cursus ontwikkelden en die ik hiervoor bij 3a kort noemde.
4 Werkwijze (planning en fasering, tijdsbesteding, aanpak)
a Hoe denk je het aan te pakken, wat moet er achtereenvolgens gedaan worden?
1 analyse bestaande situatie
2 conclusies naar aanleiding van de analyse
3 ontwikkeling van ideeën/verbeteringen
4 ontwikkeling van de ‘vaste structuur’
5 inhoudelijke ontwikkeling van thema’s voor de toekomst
b Wanneer heb je er tijd voor, en is het te doen in de beschikbare tijd?
Ongeveer 1,5 tot 2 weken per deel-‘punt’.