Opdracht 10 - deel 1
Identiteit en positie bepaling
In deze periode staat de identiteit binnen het grafisch ontwerp centraal. Wat is een identiteit, hoe komt deze tot stand en wat is de functie hiervan in zowel de maatschappij als het vakgebied. Belangrijk onderdeel van ons vak is het ontwikkelen van identiteiten. Identiteit is een zeer gelaagde definitie, die reikt van huisstijl/logo tot seriematige media, en kan zich, afhankelijk van de context verschillend manifesteren.
Het onderwerp:
Den Haag krijgt een nieuw Kunstgebouw: de DCR
Het voormalig kantoorgebouw van de elektriciteitsfabriek aan De Constant Rebequeplein (DCR) is in 2004 door de Gemeente Den Haag aangewezen als locatie voor een culturele ‘broedplaats’. Vervolgens hebben een aantal kunstenaars-initiatieven en Theater Zeebelt de stichting DCR opgericht en is er begonnen met de invulling van het bestemmingsplan voor dit nieuwe Haagse kunstgebouw: de DCR.
Het pand, bestaande uit drie verdiepingen, wordt onderverdeeld in individuele werkruimten voor startende en ervaren, professionele beeldend kunstenaars, podiumkunstenaars en ontwerpers. Daarnaast komen er een muziekstudio van ensemble LOOS, een studio voor dansontwikkeling van choreografen en de theaterwerkplaats van Zeebelt. Om de levendigheid en doorstroming te bevorderen worden er gastateliers en gastverblijven verhuurd en is er een speciale, grote ruimte bestemd voor publieksactiviteiten als exposities, projecten, ontvangsten en symposia. Vorig jaar is begonnen met de verbouwing. De eerste groep gebruikers zal in maart in het pand beginnen, zij zullen meewerken aan de inrichting van het gebouw en hun eigen atelier. Volgens de planning wordt het gebouw eind 2005 opgeleverd.
De stichting DCR streeft naar een levendige uitwisseling tussen de verschillende kunstdisciplines. Van de toekomstige gebruikers van het pand wordt dan ook verwacht dat men zich inzet voor de DCR; door deel te nemen aan gemeenschappelijke activiteiten en het organiseren hiervan. Om deze reden worden kandidaat-deelnemers geselecteerd op hun werk, hun motivatie en op ervaring met en ideeën over activiteiten. De aanvragen worden voorgelegd aan een toelatingscommissie die bestaat uit 5 kunstenaars/ deskundigen.
Opdracht:
De opdracht is uiteindelijk een uitspraak te gaan doen over de DCR door een identiteit te ontwikkelen. Deze identiteit is echter het einddoel. Stap een is het onderzoek doen naar wat deze plek precies is en wat deze in een groter verband (zowel de stad Den Haag als bijvoorbeeld beeldende kunst, dans of ontwerpen) betekent en wil zijn. Maar realiseer je tegelijkertijd dat dit een grotere trend is, veel steden op dit moment proberen op verschillende manier gebruik te maken van wat ook wel de 'creatieve klasse' genoemd wordt. Dit was een aantal jaren geleden volledig ondenkbaar. De creatieve klasse is namelijk ontstaan uit de kraakbeweging!
Een identiteit ontstaat niet zomaar, maar kan een statement, verhaal, vraag, verband of verlangen visueel maken. Vaak is de vraag van de 'opdrachtgever' belangrijk, in dit geval zijn jullie vrijer. We starten weliswaar met een introductie van Judith Schoneveld, coördinator Theater Zeebelt en bestuurslid DCR, maar je hebt hierbij de kans verder te gaan dan een ontwerper in een opdracht-situatie. Vraag jezelf af wat je vind van dit initiatief, wat jij er over zou kunnen vertellen of zeggen. Natuurlijk kun je dit niet zomaar, dus daarom starten we met het onderzoek.
Voor volgende week woensdag:
1. Een visueel onderzoek wat bestaat uit minimaal 25 beelden of teksten op A4 formaat, bedenk jezelf hierbij welke beelden je kiest uit jouw onderzoek, wat de volgorde moet zijn etc. Bind deze samen door een nietje of een andere bindmethode.
Onderdelen van je visuele onderzoek zouden in ieder geval moeten zijn:
- creatieve/culturele broedplaatsen in het algemeen (bijvoorbeeld; van Nelle Rotterdam, Duende Rotterdam, 25KV Rotterdam, Westergasfabriek Amsterdam (zie ook www.broed.net)
- de positie van DCR in Den Haag
- de relatie tussen cultuur en de stad
- eventueel een nieuwe naam
2. Maak vervolgens een selectie van 5 beelden (uit deze 25) die richting geven aan jouw concept (op A3 formaat). Je concept hoeft dus nog niet ontwikkeld te zijn, maar ideeën hiervoor zijn heel belangrijk.
Referenties (belangrijk!!):
- Het dilemma van de creatieve stad, http://www.siebethissen.net/Kunst_en_Theorie/2004_De_creatieve_stad.htm
- Nederland moet creatieve hotspot worden, http://www.design.nl/designnl/368.458.289.453.15781
- easyCity, http://www.vrijeruimte.nl/easycity/
- DRC weblog, http://www.ellenrodenberg.nl/M.I.%20LOG%20DCR%201.htm
Achtergrondinformatie (introductie op een lezing van ongeveer een twee maanden geleden):
Zeebelt verhuist naar de culturele ‘broedplaats’ DCR
Hoewel het nog even duurt voordat we de deuren van het nieuwe Zeebelt kunnen openen, willen we u met deze bijeenkomst uitnodigen kennis te nemen van de achtergronden en mogelijkheden van deze locatie. Het ontstaan van het fenomeen ‘broedplaats’ heeft te maken met ideeën over de rol van menselijke creativiteit als motor van economische groei. Vanuit dit overkoepelende idee zoomen we aan de hand van een viertal presentaties steeds verder in, om te eindigen met de functie en mogelijkheden van Zeebelt als interdisciplinaire werkplaats en podium in de DCR, het voormalige kantoor van de elektriciteitsfabriek aan het De Constant Rebecqueplein te Den Haag. Daartoe hebben we vijf sprekers uitgenodigd in een korte presentatie van rond de 10 minuten, hun zienswijze op een deelonderwerp uitéén te zetten. Het programma wordt (in-)geleid door Bert van Meggelen, voormalig directeur van de Academie van Bouwkunst Rotterdam, directeur van Maatwerk; bureau voor culturele planologie.
Creatieve klasse
Nieuwe inzichten en verlangens over de ‘creatieve klasse’ en over de economische betekenis van de ‘creatieve stad’, hebben stedelijke beleidsmakers geïnspireerd tot het beter beschermen en ondersteunen van de goedkope, vrije ruimte in de stad waar kunstenaars en ontwerpers kunnen werken. Net twee weken geleden kwam het boek van Evert Verhagen uit: Creativiteit en de stad ( Reflect #5, Nai uitg. Rotterdam 2005) werd door hem en Simon Franke samengesteld om de landelijke discussie over de creatieve stad van achtergrond en inhoud te voorzien. Daarnaast was Evert Verhagen betrokken bij de opbouw van de Westergasfabriek in Amsterdam als cultuurdorp of -park.
Broedplaats
In Den Haag is de ‘broedplaats’ DCR één van de gevolgen van bovengenoemde nieuwe opvattingen. Joost Nieuwenburg is startend beeldend kunstenaar, hij heeft zich als deelnemer in de ‘broedplaats’ DCR gevestigd en is actief organisator van tal van evenementen op het gebied van beeld, geluid en performance. Omdat dit meestal in de vrije marge van de stedelijke ruimte plaats heeft, vertegenwoordigt Joost o.a. dit gedeelte in het zogenaamde ‘broedplaatsenoverleg’ tussen de gemeente en de creatieven.
Interdisciplinair podium
Uit de geschiedenis van Zeebelt zou je kunnen opmaken dat we eigenlijk een miniatuur ‘broedplaats’ zijn, in ieder geval zijn we een vrije experimenteerruimte voor makers vanuit verschillende disciplines. Daarbij is vormgeving altijd sterk vertegenwoordigd geweest. Renate Boere is freelance grafisch vormgever en docent aan de Willem de Koning Academie Rotterdam. Zij is lid van de Zefir7 programmaraad. Zefir7 is de goed bezochte maandelijkse bijeenkomst rond opmerkelijke ontwerpideeën die Zeebelt in samenwerking met BNO kring Den Haag organiseert. Renate Boere is vanaf haar stageperiode bij Studio Dumbar regelmatig betrokken geweest bij projecten in Zeebelt over vormgeving en meer.
Zeebelt als werkplaats
De projecten in Zeebelt die tot een voorstelling uitgroeien, bevinden zich meestal op het raakvlak van beeldende kunst en theater of podiumkunst. Nicola Unger werkt in dit gebied. Zij studeerde o.m. aan DasArts; Advanced Research in Theatre and Dance Studies in Amsterdam. Inmiddels heeft zij zowel hier als in het buitenland in verschillende ‘broedplaatsachtige’ omstandigheden en als artist in residence gewerkt aan theaterexperimenten. Haar bijdrage zal in het Engels zijn.